ایجاد میدان نفتی جدید در تالاب هورالعظیم/ شلیک به قلب هورالعظیم
آفتاب‌‌نیوز
تالاب مرزی هورالعظیم در جنوب غربی‌ترین نقطه کشور، در خوزستان، پیش از این‌هم با چالش نفت و بی‌آبی مواجه بود. با ظهور شرکت‌های نفتی، روند خشکاندن این تالاب که با آبگیری سد کرخه شروع شده بود، تشدید شد. به‌طوری‌که در سال‌های اخیر بیش از نیمی از هور، تبدیل به بیابانی خشک و بایر شده است.
در ۱۴ سال گذشته چهار میدان نفتی آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، یاران شمالی و یاران جنوبی، فعالیت‌های اکتشاف و استخراج را در این منطقه حفاظت‌شده توسعه دادند. محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، اما ۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ در جریان سفر رییسی به خوزستان و مراسم افتتاح پالایشگاه گاز هویزه، از آغاز عملیات اجرایی توسعه میدان نفتی سهراب به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار خبر داده است. این در حالی است که سیروس کریمی معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان، تایید کرده است که گزارش ارزیابی محیط‌زیستی طرح توسعه میدان نفتی سهراب همچنان در حال بررسی است و هنوز مجوزی صادر نشده است.
...
وزارت نفت پارسال درخواست توسعه کامل میدان نفتی سهراب را در قالب ۲۵ پد (سکوی نفتی) و ۳۵ چاه، مطرح و گزارش ارزیابی محیط‌زیستی آن را به سازمان محیط‌زیست ارایه کرد که با توجه به قرار گرفتن بخش قابل توجهی از این طرح در مخزن شماره یک تالاب، با مخالفت اداره کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان مواجه شد.
محمدجواد اشرفی مدیرکل سابق حفاظت محیط‌زیست خوزستان به تغییرات در طرح اولیه توسعه میدان سهراب اشاره می‌کند: «بیش از ۱۵ نقطه پراکنده را برای استحصال (خشک کردن) معرفی کردند، به این معنی که در مجموع حدود ۳۰ هکتار از تالاب باید خشک شود که ما به هیچ‌وجه موافقت نکردیم؛ لذا طرح مرجوع و دوباره بررسی شد. نهایتا ۶ محدوده هر کدام به مساحت سه هکتار در حاشیه دایک مرزی در منتهی‌الیه مخزن شماره ۲ تالاب طراحی و برای استخراج معرفی کردند.
گزارش ارزیابی این طرح با عنوان طرح توسعه میدان نفتی سهراب برای ۲۰ حلقه چاه در حال حاضر تحویل و در نوبت بررسی است. گزینه‌های مختلفی را بررسی کردیم که به جای خشک کردن بخش‌هایی از تالاب، برداشت نفت به صورت اسکله‌ای (اجرا در محیط آبی) انجام شود، اما گفتند با توجه به عمق آب در هورالعظیم و محدودیت‌های محیطی امکان اجرایش نیست.
حفاری کج (مورب) و خارج از محیط تالاب نیز مورد بررسی قرار گرفت که گفتند آن‌هم به لحاظ مسائل فنی امکان‌پذیر نبوده. بنابراین در صورتی که سیاست و ضرورت بر برداشت نفت باشد، تنها گزینه همین است. ما سعی کردیم تعارض و تداخل در محدوده تالاب را به حداقل برسانیم و انتقال چاه‌ها به موازات دایک مرزی برای این بوده که اثرات کمتری متوجه تالاب شود.»
...
بعد از ساختن سد کرخه در ایران و انحراف رود دجله در عراق، برنامه محیط‌زیست سازمان ملل در سال ۲۰۰۲، خشک شدن هورالعظیم را یکی از دو فاجعه بزرگ زیست‌محیطی قرن اعلام کرد و نسبت به تبعات آن هشدار داد. تبدیل شدن هورالعظیم به یکی از کانون‌های گرد و غبار و خودسوزی‌های پی‌درپی از جمله تبعات خشکاندن این تالاب بوده است. ورود نفت به هورالعظیم نیز خشکی بخش‌های وسیع، آلودگی، آتش زدن نیزارها، تخلیه پسماند و جاده‌سازی را به دنبال داشت.
اگرچه وزارت نفت هیچگاه خشکاندن هورالعظیم را گردن نگرفت، اما لاهیجان‌زاده معاون سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست، پیش از این خشکاندن تعمدی هورالعظیم برای استخراج ارزان‌تر نفت، را تایید کرده است: «ژاپنی‌ها حاضر بودند برای استخراج نفت در حوزه‌های آزادگان و یادآوران با تکنولوژی سطح بالا، همانند استخراج در دریا، از این حوزه‌ها بهره‌برداری کنند. اما چینی‌ها حاضر به انجام این کار نشدند و به خاطر ارزان‌تر شدن پروژه، پیشنهاد خشک‌شدن هور را دادند که متاسفانه شورای عالی امنیت ملی هم آن را می‌پذیرد.»
...
اشتغال مردم بومی همیشه از بهانه‌های توسعه طرح‌های نفتی در خوزستان بوده، اما سوابق این شرکت‌ها در استان خلاف این را ثابت می‌کند. میادین نفتی مستقر در هورالعظیم نیز دست کمی از سایرین ندارند و کمترین اشتغال را در شهرستان‌های هویزه و دشت آزادگان به همراه داشتند.
چنانکه محمد سواری عضو شورای شهر رفیع می‌گوید: «این شهر هیچ سهمی از فعالیت شرکت نفت اروندان که میادین نفتی این محدوده را تحت پوشش دارد، نداشته؛ نه از بابت مسوولیت‌های اجتماعی، نه عوارض شهری و نه هیچ اعتباری تاکنون دریافت نکرده است. ما حتی سهمیه‌ای در استخدام‌ها نداریم و کمتر از پنج نفر از اهالی در شرکت نفت کار می‌کنند. شش، هفت سال پیش، یک پروژه زمین فوتبال چمن معرفی کردیم که هنوز به نتیجه نرسیده. برای تیم فوتبال رفیع که در لیگ دسته یک استان بازی می‌کند، به هر دری زدیم، اما حتی نتوانستیم یک وعده ناهار برای‌شان بگیریم.»
شهر رفیع از توابع شهرستان هویزه، در هورالعظیم واقع است و یکی از قطب‌های گاومیشداری به شمار می‌آید که با خشک شدن هور آسیب‌های بسیاری متحمل شده. میدان نفتی آزادگان جنوبی در محدوده این شهر فعالیت می‌کند و میدان سهراب نیز قرار است در رفیع مستقر شود.
سواری ادامه می‌دهد: «تاکنون ۲ نوبت از محل عوارض آلایندگی، مجموعا ۱۰ میلیارد تومان به رفیع پرداخت شده که نسبت به آن اعتراض داریم و معتقدیم این اعتبارات عادلانه و منصفانه توزیع نشده، چرا که این شهر بیشترین خسارت‌ها را از بابت فعالیت‌های نفتی از نظر آلودگی، گرد و غبار، انتشار دود آتش‌سوزی هور و خشکیدگی تالاب متحمل شده است.»
| 